دماسنج‌ها
دماسنج‌ها: انواع و کاربردها
دماسنج‌ها ابزارهایی هستند که برای اندازه‌گیری دمای اجسام به کار می‌روند. در انواع معمولی این دستگاه‌ها، دما از طریق انبساط مواد درون دماسنج، مانند جیوه یا الکل، اندازه‌گیری می‌شود.
ساختمان دماسنج جیوه‌ای و الکلی
دماسنج‌های جیوه‌ای و الکلی از یک لوله شیشه‌ای باریک و سربسته تشکیل شده‌اند که در انتهای آن یک مخزن پر از جیوه یا الکل قرار دارد. هنگامی که دما افزایش می‌یابد، مایع داخل مخزن منبسط شده و در لوله بالا می‌رود. میزان بالا رفتن مایع نشان‌دهنده دمای محیط است.
تاریخچه دماسنج جیوه‌ای
دماسنج جیوه‌ای برای نخستین بار در سال 1654 میلادی توسط گراند دوک فردیناند دوم ساخته شد. این دماسنج‌ها بر اساس انبساط جیوه در برابر تغییرات دما کار می‌کنند و امروزه همچنان یکی از پرکاربردترین انواع دماسنج‌ها محسوب می‌شوند.
دماسنج پزشکی
دماسنج پزشکی دارای یک لوله شیشه‌ای بسیار باریک است که به یک مخزن جیوه‌ای متصل شده است. هنگامی که دماسنج در دهان بیمار قرار می‌گیرد، جیوه در مخزن منبسط شده و به دلیل وجود یک معبر تنگ، به آرامی در لوله بالا می‌رود. این ویژگی به پزشک امکان می‌دهد که دمای بدن بیمار را به دقت اندازه‌گیری کند.
مقیاس‌های دمایی
برای اندازه‌گیری دما از مقیاس‌های مختلفی استفاده می‌شود. سه مقیاس اصلی عبارتند از:
مقیاس سلسیوس (Celsius)
در این مقیاس، نقطه ذوب یخ به عنوان 0 درجه و نقطه جوش آب به عنوان 100 درجه تعریف شده است. فاصله بین این دو نقطه به 100 بخش مساوی تقسیم می‌شود.
مقیاس فارنهایت (Fahrenheit)
در مقیاس فارنهایت، نقطه ذوب یخ به 32 درجه و نقطه جوش آب به 212 درجه تقسیم شده است. این مقیاس توسط گابریل دانیل فارنهایت، دانشمند هلندی، در سال 1714 میلادی ابداع شد.
مقیاس کلوین (Kelvin)
در مقیاس کلوین، نقطه ذوب یخ به 273 کلوین و نقطه جوش آب به 373 کلوین تعیین شده است. این مقیاس توسط ویلیام تامسن (لرد کلوین) در سال 1848 میلادی معرفی شد.
هر یک از این مقیاس‌ها برای کاربردهای مختلفی در علم و صنعت استفاده می‌شوند و دقت بالایی در اندازه‌گیری دما ارائه می‌دهند.
